Bij de geboorte van Rogier schreef Henrick van Broechoven in het familieboek: ‘Item op vrydach 15 Mert 77 stilo novo403 smorgens omtrent tusschen 10 en 11 uren in sint Joris straet is myn huysvrouwe verbonden van eenen jongen soonen, cersten gedaen by cruysbruederen, genoempt Rutgier of Rogier nae saliger myns moeders vadere genoempt Rutgier van Doirn.’ 404 Van Rogier is niet bekend of hij een rechtenstudie heeft doorlopen. In de archivalia werd hij nooit met een titel aangeduid. Hij trouwde op 25 november 1597 in de Sint-Jan met Jenneke van Horenbeeck, dochter van de koopman Aert Corneliszn. van Horenbeeck en Aelken Jandr. de Wolf. Zij maakten hun testament op 14 december 1640.405 Rogier stierf op 16 februari 1656 in zijn woonhuis in de Vughterstraat te ’s-Hertogenbosch, bijna tachtig jaar oud. Hij werd samen met zijn vrouw - zij overleed op 27 augustus 1652 - begraven in de Sint-Jan.406 Hij was sinds 1597 lid van de kerngroep van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap en was ook een van de katholieke ondertekenaars die de transformatie van de Broederschap en daarmee de toetreding van protestanten in 1642 mogelijk maakten.407 In 1623 werd hij door de leden van de kerngroep tot proost gekozen.408 Eind 1600 wordt Rogier genoemd als rentmeester van Kempenland en in 1601 wordt hij aangeduid als facteur en agent van zijn vader, die toen nog rentmeester was van de Staten van Brabant.409 In 1608 gaf hij een borgtocht af als pachter en rentmeester van de (domein)goederen van de Prins (Filips Willem) van Oranje in de Baanderij Cranendonk en de heerlijkheden van Eindhoven en Woensel.410 In of kort voor 1622 werd Rogier door de heer van Rumst benoemd tot drossaard, een ambt dat hij uit bleef uitoefenen tot omstreeks 1639.411
Evenals zijn broer Gerard heeft ook Rogier van Broechoven een heerlijkheid willen verwerven. Omstreeks 1639 werd de heerlijkheid Veghel en Erp door de koning van Spanje ingelost, en verpandde hij deze aan Rogier van Broechoven, drossaard van Rumst.412 Omdat hij in 1648 slechts een leenbrief uit Brussel kon tonen en geen leenverheffing ten overstaan van het leenhof van Brabant in Den Haag, werden zijn aanspraken niet erkend.413 Niettemin is de familie wel gedurende meerdere generaties de titel Heer van Veghel en Erp blijven voeren.
In het voorjaar van1628 werd Rogier, onder andere samen met zijn broer Gerard van Broechoven, en Lucia van Hohensteyn en haar dochter Mariana, in de buurt van Bergen op Zoom door 35 ruiters aangehouden en naar Bergen op zoom overgebracht.414 Na een aantal verzoeken over en weer en een procesgang tot bij de Staten-Generaal kwam de zaak in januari 1629 ten einde. Gerard van Broechoven Hzn. kreeg de bij hem in beslaggenomen goederen terug alsmede genoegdoening voor de door hem gemaakte kosten. Hoe het proces van Lucia van Hohensteyn, van wie ondermeer 2300 gulden in beslag was genomen, is afgelopen, is niet
| 86 |
bekend.415 Ook in 1636-1637 zat Rogier van Broechoven wegens vergeldingsmaatregelen van Staatse zijde in Bergen op Zoom gevangen.416 Rogier van Broechoven en zijn familie woonden een groot deel van hun leven in ’s-Hertogenbosch. In maart 1602 kocht hij een huis in de Verwerstraat.417 In oktober 1606 kocht hij een kasteel in Berlicum, dat hij overigens eind februari 1608 weer verkocht.418 In 1618 kocht Rogier van Gerard van de Kerckhoff - een aangetrouwde oom van moederszijde - een kapitaal huis aan de Vughterstraat.419 Omstreeks 1624-1625 kocht Rogier - hij was toen inmiddels drossaard van Rumst - een huis, hof, boomgaard, vijvers, bossen, hoeven en landen te Rumst. In de woelige tijden voor de Meierij woonde hij blijkbaar in Rumst, want Rogiers dochters, Johanna en Aldegundis, traden beiden in die plaats in het huwelijk en ook in 1639 woonde hij daar.420 Daarna keerde hij terug naar ’s-Hertogenbosch. Van Rogier van Broechoven en Jenneke zijn zes kinderen bekend die de volwassen leeftijd bereikten: Christiaan, Peter, Isabella, Johanna, Henrica en Allegundis.421
| 87 |
Noten | |
403. | Vanaf 1575 werd de paasstijl verlaten en werd het jaar verzet op 1 januari. |
404. | Donnet, ‘Dons de la famille van Brouckhoven’, 77. |
405. | sH, R 1678, f142, 6 oktober 1685. |
406. | Van Oudheusden en Tummers, De grafzerken van de Sint-Jan, IV, 51 (grafzerk 392). |
407. | Van Sasse van Ysselt, ‘De transformatie der Illustre Lieve Vrouwe Broederschap’, 137. |
408. | BHIC, ILVB toegang 1232, R 4. |
409. | OSA 181, f28, 5 november 1601; Korvezee, ‘Lijsten van schouten’, 130. |
410. | sH, R 1426, f141, 16 februari 1608. |
411. | Van Hooydonk, ‘Rogier van Broechoven’, 35-43; Vermeulen, Schepengriffie van Rumst 7 (akte 57) (Geciteerd naar Harry van Hooydonk). |
412. | Meuwese, Erp, gemeente en parochie, 25. |
413. | Beermann, Stad en Meierij1629-1648, 87-88; 14 jan 1638: Met de door Beermann vermelde Christiaan van Broechoven moet de zoon van Rogier Hzn. zijn bedoeld. Hij was namelijk in die periode raad en pensionaris in Antwerpen. |
414. | Resolutiën van de Staten-Generaal 1626-1630; tussen 23 juni 1628 en 16 januari 1629). |
415. | sH, R 1543, f316, 10 april 1628. |
416. | Beermann, Stad en Meierij 1629 tot 1648, 88. |
417. | sH, R 1473, f95-97, 29 maart 1602. |
418. | Van der Heijden, De twee kastelen, 68-69; sH, R 1480, f296, 27 februari 1608. |
419. | R 1494, f 303v, 15 mei 1618; Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 298-299. |
420. | Van Hooydonk, ‘Rogier van Broechoven’, 39. |
421. | sH, R 1595, f34v-f35v, 4 maart 1661; sH, R 1678, f79, 20 juni 1685. |
Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'Hertogenboschjor. Rogier van Broekhoven,Henricks, ontfange int Broederschap 1597 obiit 29 october 1636 (?) | 97 |
Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 86-87
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 164-165